Veel kunstenaars hebben een muze. Voor de Amerikaan William Wegman (b. 1943) vervullen de Weimarse staande honden die bij hem thuis leven deze rol. De inspiratie begint in 1970 wanneer de Weimaraner met de naam Man Ray, genoemd naar Wegmans favoriete kunstenaar, uit zichzelf voor Wegmans camera gaat zitten. In plaats van zijn trouwe metgezel naar zijn mand te sturen, besluit Wegman gebruik te maken van het moment. William Wegman was op dat moment al een bekende beeldend kunstenaar, maar het zijn de talloze haast menselijke portretten van zijn immer groeiende roedel Weimaraners die hem wereldwijde faam opleverden. Fotomuseum Den Haag maakt in samenwerking met gerenommeerde gast-curator William A. Ewing en de Foundation for the Exhibition of Photography (FEP) een grote tentoonstelling die maar liefst vier decennia aan samenwerking met zijn Weimaraners Man Ray, Fay Wray, Candy en hun afstammelingen beslaat.

Conceptueel begin
William Wegman is een veelzijdig kunstenaar. Probleemloos schakelt hij tussen het maken van schilderijen, tekeningen, video’s, boeken en performances. Hij begon zijn carrière eind jaren zestig als conceptueel kunstenaar. In 1969 is hij onderdeel van When Attitudes Become Form, een inmiddels legendarische groepstentoonstelling samengesteld door curator Harald Szeemann (1933-2005) in Kunsthalle Bern. Deze tentoonstelling wordt gezien als dé grote doorbraak van conceptuele kunst bij een groter publiek. Wegman gebruikt fotografie in deze periode voornamelijk om zijn performances, die gebonden zijn aan tijd en plaats, vast te leggen. Het wordt al snel zijn favoriete medium. Waar zijn tijdgenoten als Ed Ruscha (1937) en Jan Dibbets (1941) experimenteren met kleurenfotografie, gebruikt Wegman zwart-witfotografie en video om op subtiele wijze visuele grapjes uit te halen. Net als in het werk van zijn goede vriend John Baldessari (1931-2020) en Hans Eijkelboom (1949) is het ironie, dubbelzinnigheid en droge humor die vanaf het begin zijn werk kenmerkt. Zijn eerste hond, genaamd Man Ray, neemt in dit vroege werk een belangrijke plaats in. In de collectie van Kunstmuseum Den Haag bevinden zich twee bijzondere werken uit de vroege periode van Wegmans oeuvre: Stormy Night uit 1972 en Untitled (Three Legged Dog) uit 1974. Beiden zijn opgenomen in de tentoonstelling.

Spiegel voor de mens
Hoewel de Weimaraners het centrum van Wegmans universum vormen, verraden de decors, kostuums en rekwisieten ook een fascinatie voor de kunstgeschiedenis. Hij refereert aan stromingen als kubisme, colourfield painting, abstract expressionisme, constructivisme en conceptuele kunst. Ook weerklinken typische fotografiegenres, zoals landschap-, naakt-, portret-, reportage- en modefotografie in Wegmans foto’s. Maar deze referenties vormen niet het centrale thema in het werk van William Wegman. Hij toont ons via de honden zijn visie op de mensheid. We worden geconfronteerd met onszelf; we zien archetypes als de huisvrouw, de advocaat, de priester en zelfs de hondenuitlater. Sommigen poseren trots en vol zelfvertrouwen, anderen tonen twijfel of kwetsbaarheid. De honden houden ons een spiegel voor en tonen wat ons mens maakt.