Vanaf 31 oktober eert Museum Hilversum de 75ste verjaardag van de nestor van de Nederlandse fotojournalistiek Vincent Mentzel. De tentoonstelling ‘VINCENT MENTZEL, Fotograaf van de Macht’ is samengesteld door beeldredacteur Nicole Robbers en biedt een museaal overzicht met niet eerder vertoond werk uit het analoge archief van Mentzel. ‘De expositie geeft een prachtig inzicht in de belangrijke rol die Mentzel speelde voor de Nederlandse nieuwsfotografie’, aldus museumdirecteur Stef van Breugel. Ook laten drie hedendaagse fotografen Marieke van der Velden, Joris van Gennip en Merlijn Doomernik, zien hoe ze in zijn traditie staan.

Mentzel werkte vanaf eind jaren zestig voor NRC Handelsblad en bepaalde lange tijd het gezicht van de krant. Hij fotografeerde over de hele wereld en werd vanaf de jaren ’70 ‘fotograaf van de macht’ genoemd maar hij kende ook de macht van de fotograaf. Van politici, demonstraties tot de studentenopstand op het Plein van de Hemelste Vrede in Peking. ‘Zijn oeuvre is buitengewoon veelzijdig en geeft een ruime blik in de thema’s vrijheid, democratie en macht. ‘Aan de basis van al zijn werk staat een respectvolle nieuwsgierigheid. Zijn werkwijze is langer kijken dan klikken’, aldus Robbers. ‘Door op die manier te werken kon Mentzel dichtbij zijn onderwerpen komen en was de camera niet meer een barrière tussen fotograaf en onderwerp.’

Gewone mensen
De expositie ‘VINCENT MENTZEL, Fotograaf van de Macht’ maakt de ontwikkeling in de nieuwsfotografie zichtbaar. Mentzel fotografeerde politici en hoogwaardigheidsbekleders als gewone mensen, hij brak hiermee met de traditionele afstandelijkheid en maakte hen persoonlijk. ‘Daardoor werd feitelijk de werking van een democratie zichtbaar. De kijker kon zich meer betrokken voelen bij de politiek’, aldus Robbers. ‘Andersom zagen politici hun kans schoon via de fotografie de aandacht op zichzelf te vestigen. Het Binnenhof als theater, met de lezers van de krant als dankbaar publiek.’ Mentzel maakte zo het politieke bedrijf van binnenuit zichtbaar. Zijn benadering kreeg veel navolging en veranderde de nieuwsfotografie van karakter. In de expositie is dit te zien met drie hedendaagse fotografen Marieke van der Velden, Joris van Gennip en Merlijn Doomernik.

China
Nadat Mentzel de Haagse politiek als werkveld verliet, richtte hij zijn lens op het buitenland in uitvoerige reisverslagen. Hij was in 1979 in Iran toen daar de Islamitische revolutie losbrak, in 1989 op het Tien An Men-plein in Peking toen het studentenprotest werd neergeslagen, en in 1975 in Suriname toen het land onafhankelijk werd. ‘Hij zag in al zijn reizen China extreem veranderen’, vertelt Robbers. ‘Bij de aanzwellende protesten op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989 zag hij de roep om meer ruimte voor democratie bloedig neergeslagen worden, idealen letterlijk vertrapt. Vrijheid en democratie zijn een terugkerend thema in zijn werk, een thema waar onophoudelijk voor gestreden moet worden waar nodig, maar dat volgens Mentzel ook voortdurend moet worden bewaakt.’

De tentoonstelling is van 31 oktober tot en met 9 januari open voor het publiek en is mogelijk gemaakt door Pictoright, het Stimuleringsfonds van de Journalistiek en het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Holland. Er komt in samenwerking met het Rijksmuseum en het Nederlands Fotomuseum een publicatie over zijn werk die vorm wordt gegeven door de boekontwerper Irma Boom. Ook organiseert Museum Hilversum in samenwerking met Stichting De Zilveren Camera een symposium over democratie en fotojournalistiek.