Het fotografische project ATELIER van Stephan Vanfleteren (BE) is een ode aan het vermogen om te observeren, te representeren, te verheffen en uiteindelijk te verbinden. Stephan Vanfleteren blijft trouw aan de stijl die hem altijd heeft gekenmerkt. Zijn kunstenaarsziel en technische vakmanschap maken ons zowel getuigen als medeplichtigen aan het invallende licht, dat zowel op het object als in zijn geest reflecteert. Zijn atelier, een soort intiem niemandsland gehuld in grijs – de meest onderschatte kleur die er is – lijkt de tijd te absorberen.
Bij het grote publiek is Vanfleteren vooral bekend om zijn indringende zwart-witportretten en reportages in het buitenland. Maar de voorbije twaalf jaar werkte Vanfleteren ook zeer intens in zijn daglichtstudio thuis in zijn atelier.
Atelier is de verzameling van dat werk. Grijze theaterdoeken zijn daarbij altijd aanwezig als constant terugkerende achtergrond. Zowel in daglicht als met kunstlicht gaat Vanfleteren op zoek naar schoonheid en betekenis. Zijn onderwerpen vormen een breed palet dat zowel de mens als de dingen omvat. De fotograaf omarmt bekende persoonlijkheden en anonieme mensen. Hij aanschouwt het onbeschaamde naakt, hij observeert het gelaat van een oude visser, inspecteert de hand van Nick Cave evengoed als een op het strand gejutte fles. Hij adoreert zijn eigen opgroeiende kinderen en bevlogen oude kunstenaars. Hij bekijkt het verstijfde lijkje van een ijsvogeltje en het lichaam van een elastische danser, of hij slaat het traag schuivende zonlicht op zijn theaterdoek gade.
Met tomeloze energie, na grondig studiewerk en in verrukte bewondering observeert hij de bewegende mens of het verstilde object. Zijn werk refereert aan de klassieke schilderkunst, met het betoverende ‘oude’ licht, strijklicht of chiaroscuro in zijn atelier bij hem thuis. Als het onderwerp niet in zijn atelier gefotografeerd kan worden, hijst hij de grijze theaterdoeken en bouwt hij zijn eigen atelier ergens ter plaatse op. Zo kneedt hij het licht naar zijn hand.
Vanfleteren gaat op onderzoek en stuit op de complexiteit van nuances zoals kleurtemperaturen, ontwaart de subtiele verschillen tussen ochtend- en avondlicht. Hij ontdekt de transformatie van de seizoenen met hun eigen lichtinval en ziet de impact van gedempt, reflecterend of hard licht. Al wat zijn atelier uit het duister haalt, waarbij het licht zijn studio overmeestert, raakt de toeschouwer diep in de ziel. Soms schijnbaar onbeduidend onschuldig en anderzijds soms onverbiddelijk confronterend. Vanfleteren maakt met zijn intense oog de verbinding tussen de kijker en het onderwerp. Daarbinnen in het atelier, een soort niemandsland dat een intieme beschutting vormt, waar de tijd vergeten wordt en het licht omarmd wordt tussen de doeken in de meest onderschatte kleur: grijs.
Het project Atelier van Stephan Vanfleteren sluit aan bij de traditie van oude en hedendaagse meesters als Rembrandt, Géricault, Zurbarán, Claesz., Cézanne, Borremans, Penn en Roversi. Het is een ode aan de dankbaarheid voor het vermogen om te observeren, te verbeelden, te sublimeren en – uiteindelijk – te fixeren.
Vanfleteren blijft daarbij trouw aan de esthetiek van zijn eigen signatuur. Met zijn gekende onnavolgbare vitaliteit maakt hij ons tot getuige én tot medeplichtige van een delict met invallend licht.
==== RESUME ENGLISH =====
Stephan Vanfleteren is one of the most renowned Belgian photographers. To the general public, he is best known for his penetrating black-and-white portraits of both famous and anonymous individuals. However, his work is much more varied than that. Starting his career as a press photographer, Vanfleteren produced captivating photo reports on events dominating the news. Later, he began developing a variety of themes in extensive photo essays, ranging from storefronts to a journey along the mythical Atlantic Wall. Over the past twelve years, Stephan Vanfleteren has worked intensely at home, in a studio lit by daylight.
Stephan Vanfleteren (BE, 1969) lives and works in Belgium.
The exhibition ATELIER, derived from the book of the same name, is a collection of these works. Whether working with natural light or artificial lighting, Stephan Vanfleteren seeks beauty and meaning. Gray theater curtains are omnipresent in the background. The photographer immortalizes both well-known personalities and anonymous figures. He is interested in the wrinkles on an old fisherman’s face and examines Nick Cave’s hand with the same attention as a bottle washed ashore. He adores his children, watching them grow, and the old passionate artists. He contemplates the stiffened small body of a kingfisher or the flexible waist of a dancer, following the sunlight as it gently slides over the curtain.