Eye Filmmuseum presenteert de eerste tentoonstelling in Nederland van de gelauwerde Turkse filmmaker en fotograaf Nuri Bilge Ceylan (Istanbul, 1959) en brengt daarbij voor het eerst zijn prijswinnende films en zijn minder bekende landschapsfotografie samen. Die combinatie onthult niet alleen Ceylans meesterlijke fotografische blik en gevoel voor compositie, maar ook de diep menselijke manier waarop hij universele thema’s verkent vanuit de Turkse context.
Ceylan staat bekend om literair-cinematografische films waarin hij virtuoos de menselijke conditie blootlegt. Zijn protagonisten zijn geen helden, maar individuen die worstelen met hun eenzaamheid en onvermogen tot echte communicatie en verbinding met anderen. Hoewel zijn films raken aan het universele, zijn ze onlosmakelijk verbonden met de recente Turkse geschiedenis en haar contrasten: stad versus platteland, religieus versus ongelovig, intellectueel versus arbeidersmilieu, vermogend versus arm, man versus vrouw en individualisme versus collectivisme.
In tijden van zwart-witdenken toont Ceylan op genuanceerde en humanistische wijze hoe onze afkomst ons karakter vormt. Dialogen doordrenkt van existentiële mijmeringen en trage shots van interieurs en weidse landschappen bieden de kijker alle ruimte om te reflecteren op het menselijk bestaan. Landschappen spelen daarbij een cruciale rol. Bij Ceylan zijn ze niet alleen achtergrond, maar reflecteren en beïnvloeden ze de innerlijke wereld van zijn personages – of het nu gaat om het bruisende Istanbul of de uitgestrekte vlaktes van Anatolië.
Het snijvlak van fotografie en film
Ceylan begon zijn loopbaan als fotograaf. Hoewel zijn films veelvuldig zijn vertoond en geprezen, is zijn fotografische werk nog niet eerder geëxposeerd in Nederland. Deze tentoonstelling biedt de ideale gelegenheid om Ceylans fotografisch en cinematografisch oeuvre voor het eerst samen te brengen.
Ceylan verweeft film en fotografie op intrigerende wijze in zijn films. Niet alleen zijn enkele van zijn personages fotograaf, maar hij speelt ook met het contrast tussen bewegend en stilstaand beeld. Zijn films hebben steevast een sterk gevoel voor fotografische compositie. Andersom hebben zijn imposante foto’s, geschoten op levensgroot cinemascopeformaat, een onmiskenbaar filmische uitstraling.
Films, Talks & Events
In het aansluitende filmprogramma zullen alle negen speelfilms van Nuri Bilge Ceylan veelvuldig te zien zijn, waarvan het grootste deel ook op 35mm uit de Eye-collectie.
In een aantal Eye on Art-specials zullen fotografen, filmmakers en prominente Turks-Nederlanders -waaronder fotograaf/filmmaker Ahmet Polat op 28 januari (lees later meer op de Foto-Aenda of op de Eye website)- reflecteren op Ceylans oeuvre hoe zijn werk resoneert in verschillende Turkse gemeenschappen. Tot slot worden enkele films vertoond waar Ceylan voortdurend inspiratie uit put.
Over Nuri Bilge Ceylan
Ceylan heeft vele filmprijzen gewonnen, waaronder de Gouden Palm op het filmfestival van Cannes voor Winter Sleep (2014) en meerdere grote juryprijzen. Zijn bekroonde films zijn onder andereKasaba (1997), Clouds of May (1999), Uzak (2002), Climates (2006), Three Monkeys (2008), Once Upon a Time in Anatolia (2011), About Dry Grasses (2023). Hij woont en werkt in Istanbul, waar zijn artistieke visie een belangrijke invloed heeft op de hedendaagse Turkse cinema.