De tentoonstelling Lothar Wolleh ziet Jan Schoonhoven. Meesters in ritme en licht in Museum Prinsenhof Delft vertelt het verhaal van een buitengewone vriendschap tussen de Delftse beeldend kunstenaar Jan Schoonhoven en de Düsseldorfse fotograaf Lothar Wolleh. Nog niet eerder werden deze twee grootheden uit de jaren zestig samen getoond. Wollehs liefde voor het fotografische experiment maakt hem tot een pionier van de naoorlogse fotografie. De tentoonstelling brengt reliëfs en tekeningen van Jan Schoonhoven samen met Lothar Wollehs fotografie. Tegen de achtergrond van hun gedeelde fascinatie voor de werking van ritme en licht, biedt de tentoonstelling een nieuw perspectief op het leven en werk van Jan Schoonhoven.

Jan Schoonhoven en Lothar Wolleh onderhouden vanaf 1968 enkele jaren een intensief contact. De kunstenaars vinden elkaar als ‘artistieke geestverwanten’. In Delft toont Schoonhoven de fotograaf wát hem zo aan de stad fascineert – en hoe alledaagse ritmes van gevels, metselwerk en bestrating hun neerslag vinden in abstracte, autonome tekeningen en reliëfs. Maar Lothar Wollehs fotografie is vooral ook persoonlijk. De meest intieme momenten in huize Schoonhoven weet Wolleh vast te leggen. Hij maakt verstilde portretten en foto’s van Jan Schoonhoven die aan het werk is. De foto’s tonen daarnaast dat het huis van de familie Schoonhoven het centrum is van het bruisende culturele leven van de regio Delft-Den Haag.

De foto’s van Wolleh bieden een nieuwe kijk op de ontwikkeling van Schoonhovens oeuvre. Zo zijn er dankzij het fotomateriaal tot nog toe onbekende reliëfs geïdentificeerd en teruggevonden. Een aantal van deze foto’s van eerder onbekende reliëfs zijn ook te zien in de tentoonstelling.

Intensieve samenwerking
De tentoonstelling biedt een aantal hoogtepunten. Een van Schoonhovens grootste rasterreliëfs, R71-18 (1971) is na meer dan vijftig jaar weer in Nederland te zien. De intensieve samenwerking tussen Jan Schoonhoven en Lothar Wolleh leidt bovendien tot een kunstenaarsboek, de uitgave van een horloge en een gezamenlijk kunstwerk. Zo voegde Schoonhoven aan een op stof bedrukte foto van Wolleh tekeningen toe.

Deze tentoonstelling krijgt een extra persoonlijke dimensie door de samenwerking met Wolleh’s zoon Oliver namens de Wolleh Foundation en Schoonhovens zoon Jaap namens de Stichting Jan Schoonhoven. Ook zijn er bruiklenen van: Kunstmuseum Den Haag, Museum Boijmans Van Beuningen, Weng Fine Art AG, BorzoGallery, Kröller-Müller Museum, Bram Bogart Foundation en Jan Henderikse.

Gezamenlijk krattenproject
Een andere hoogtepunt van de tentoonstelling is de nooit uitgevoerde kratteninstallatie van Jan Schoonhoven. In 1965 ontwierp Schoonhoven een installatie; een ritmisch, ruimtelijk ontwerp van gestapelde kratjes. Met een autorisatie van de Stichting Jan Schoonhoven is deze installatie op basis van de originele schetsen gereconstrueerd. De realisatie van dit werk vindt plaats in samenwerking met Delftse jongeren van sociaal-culturele instelling CANIDREAM waarmee Museum Prinsenhof Delft sinds 2022 samenwerkt in het meerjarige participatieproject De Delftse Blik.

Fotowedstrijd
De start van de tentoonstelling is tevens de aftrap van de fotowedstrijd ‘Jouw kijk op de stad’. De wedstrijd daagt (amateur)fotografen uit om zich te laten inspireren door het werk van Lothar Wolleh en Jan Schoonhoven en te werken met ritme en licht. Met hun mooiste foto van de structuren in de stad maken deelnemers kans om onderdeel te zijn van de expositie in het museumcafé.

Lothar Wolleh
Fotograaf Lothar Wolleh (Berlijn, 1930 – Londen, 1979) start zijn carrière als reclamefotograaf maar maakt naam met zijn herkenbare, karaktervolle vierkante zwart-wit foto’s van de meest invloedrijke internationale avant-gardekunstenaars van de jaren zestig, zoals René Magritte, Niki de Saint Phalle, Lucio Fontana, Gerhard Richter, Bram Bogart en Joseph Beuys. Met velen van hen werkt hij intensief samen; zo ontstaan grote fotoseries, kunstenaarsboeken en collaboratieve werken. Lothar Wolleh verdiepte zich steevast in het werk van de kunstenaars die hij met zijn Hasselblad-camera portretteerde, en streefde ernaar de essentie van hún werk te vertalen naar een foto. Typerend voor zijn werk is het samengaan van vernieuwende, zeer herkenbare composities, fotografische experimenten en een meesterlijk gebruik van licht- en donkercontrasten. Zijn beheersing van schaduw en contrast voegen diepte en textuur toe aan zijn foto’s.

Jan Schoonhoven
Jan Schoonhoven (Delft 1914-1994) geldt als dé Delftse meester van de twintigste eeuw. Met zijn unieke beeldtaal heeft hij generaties kunstenaars beïnvloed en Delft in het buitenland op de kaart gezet. Als lid van de Nul-groep (gelieerd aan de internationale ZERO-beweging) behoort hij in de jaren zestig tot de Europese avant-garde en wordt hij al bij leven internationaal geroemd en geprezen. Vanaf het eind van de jaren vijftig ontwikkelt hij met zijn monochroom-witte reliëfs van papier en karton een volstrekt eigen beeldtaal. Schoonhoven ‘speelt’ met licht, net als die andere beroemde Delftse kunstenaar, de schilder, Johannes Vermeer (1632-1675). Schoonhoven was vergroeid met zijn geboorteplaats; elementen uit het alledaagse Delftse straatbeeld keren dan ook vaak terug in zijn abstracte werken.

Publicatie
In nauwe samenwerking met de Lothar Wolleh Estate wordt een bijzondere publicatie bij de tentoonstelling uitgegeven. Onderdeel hiervan is een niet eerder gepubliceerd kunstenaarsboek dat Schoonhoven en Wolleh in 1971 samen maakte. Daarnaast bevat de publicatie een essay ter begeleiding van de tentoonstelling, van de hand van gastconservator Antoon Melissen. Deze publicatie wordt uitgegeven door Waanders Uitgevers, in nauwe samenwerking met de Lothar Wolleh Estate. Net als bij het originele kunstenaarsboek, siert een reliëfdruk de omslag van de catalogus. De publicatie is verkrijgbaar in de Museumwinkel.

Audiotour
In de audiotour delen zeven sprekers, vakexperts en mensen met een persoonlijke relatie tot de kunstenaars hun verhaal over het leven en werk van Lothar Wolleh en Jan Schoonhoven. De verhalen in de audiotour zijn een mooie aanvulling op de tentoonstelling. Zo spreken o.a. Antoon Melissen (gastconservator en Jan Schoonhoven-kenner), Aad in ’t Veld (voormalig assistent van Jan Schoonhoven), Oliver Wolleh (zoon van Lothar Wolleh) en Marwan Magroun (fotograaf des vaderlands).

De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Delft, De Laatste Eer, Pauwhof Fonds, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, De Gijselaar-Hintzenfonds, Fonds 21 en Vrienden van Museum Prinsenhof Delft

Foto credits: Lothar Wolleh Estate, Berlin