Stil leven

Begin 2020 vallen steden over de hele wereld stil. Het coronavirus dwingt mensen in lockdown. Kunsthal Rotterdam opent in de laatste maand van dit uitzonderlijke jaar een tentoonstelling met twaalf foto’s die de impact van de coronapandemie laat zien. In opdracht van Stichting Droom en Daad brengen zes talentvolle, jonge Rotterdamse fotografen in beeld hoe het nieuwe virus ons dagelijks leven drastisch beïnvloedt. Khalid Amakran, Loes van Duijvendijk, Willem de Kam, Geisje van der Linden, Marwan Magroun en Naomi Modde belichten ieder vanuit hun eigen perspectief een andere kant van een stad die tot stilstand leek gekomen. Hoewel gemaakt in de stad Rotterdam zijn de fotoseries illustratief voor hoe het eraan toe ging in tal van steden wereldwijd.

Vanaf het allereerste moment dat iedereen het advies krijgt thuis te blijven en anderhalve meter afstand tot elkaar te houden, gaan de fotografen aan het werk, om pas in mei hun camera’s weer op te bergen. Het moment dat de overheid de eerste versoepelingen aankondigt en scholen weer aarzelend hun deuren openen. Een aantal van de fotografen trekt de stad in, anderen richten hun camera op het leven thuis. De opdracht die de fotografen meekrijgen is als volgt: leg de – dan al – ‘historische’ situatie waarin we zitten vast in een serie van tien foto’s. Alle foto’s zijn gebundeld in het fotoboek ‘Stil leven – Still Life’, een blijvend tijdsdocument dat bezoekers in de tentoonstelling door kunnen bladeren. In de Kunsthal worden twee foto’s per serie tentoongesteld: twaalf beelden die krachtig samenvatten op wat voor manieren de bevolking – in dit geval uit Rotterdam – omgaat met de coronapandemie.

Met de camera de stad in
Reportage- en documentairefotograaf Marwan Magroun besluit Rotterdammers in essentiële beroepen te gaan volgen. Op contrastrijke zwart-witfoto’s zijn maaltijdbezorgers met mondkapjes en vakkenvullers aan het werk. Op het rugpand van hun veiligheidshesje het advies om 1,5 meter afstand te houden. In het Erasmus MC staan de bedden in slagorde opgesteld, door een medewerker klaargemaakt om nieuwe patiënten op te vangen. Architectuur- en landschapsfotograaf Loes van Duijvendijk gaat ook de straat op. Zij legt verlaten straten en gesloten gebouwen vast. Poëtische, stedelijke stillevens zijn het, gefotografeerd in heldere kleuren. Rood-wit lint belemmert passanten op straatmeubilair te gaan zitten. Stoelen staan onaangeroerd en op zijn kop op de bar van een gesloten koffietentje. Willem de Kam brengt met zijn analoge camera in beeld hoe het dagelijks leven zich aanpast aan de nieuwe realiteit. Een jonge vrouw in quarantaine krijgt voor haar deur een tompoes geserveerd. De Kam ziet in de buitenruimte geïmproviseerde pijlen, spatschermen en borden met aanwijzingen verschijnen. In de lentezon dragen passanten op straat ter bescherming een sjaal om hun gezicht of hebben handschoenen aan.

Het leven thuis
“Ik heb geen idee hoeveel dagen ik al thuis werk. Ik weet wel precies hoeveel afleveringen van The Office ik al heb gezien (vijftig)”, schrijft Ananta. In de serie van Khalid Amakran komen portretten en dagboekfragmenten samen. Hij maakt persoonlijke portretten van mensen in hun thuisomgeving. De openhartige tekstfragmenten onderstrepen de verveling, de twijfel ‘zou ik het al gehad hebben?’ en het gemis van naasten. Geisje van der Linden bezoekt Saif Ahmed Alhaddi in zijn appartement tijdens de lockdown. Hij vluchtte vanuit Jemen naar Nederland en kan door de pandemie nog niet verenigd worden met zijn gezin. In haar intieme serie zien we hoe Saif de tijd doorkomt binnenshuis. Hij videobelt met zijn naasten, poetst deurklinken, sport in zijn woonkamer en leert Nederlands. In het beeldverhaal van Naomi Modde wordt de impact van de coronacrisis op gezinnen en het onderwijs zichtbaar. Te zien is hoe aan de keukentafel door ouders les wordt gegeven, hoe bij tieners de verveling toeslaat en hoe de scheidslijnen tussen werk en privé in de huiskamers vervagen.

Na afloop van de tentoonstelling worden de volledige fotoseries opgenomen in het Stadsarchief Rotterdam.

Publicatie
Gelijktijdig verschijnt het hardcover fotoboek ‘Stil leven – Still Life’ uitgegeven door Hannibal Books (ISBN 978 94 6388 760 1, €39,50, teksten zijn in Engels en Nederlands) waarin de volledige fotoseries van de zes fotografen zijn afgebeeld. Met een essay door schrijver en theater- en televisiemaker Wilfried de Jong en een voorwoord door conservator fotografie van Stichting Droom en Daad Hanneke Mantel.

Samenwerking
De tentoonstelling komt tot stand in samenwerking met Stichting Droom en Daad. Stichting Droom en Daad zet zich in voor een beter en mooier Rotterdam door kunst en cultuur te ondersteunen.