In de zomer is in Huis Marseille het werk van de Nederlandse fotograaf Dirk Kome (Rockanje, 1976) te zien als onderdeel van The beauty of the world so heavy. De tentoonstelling Vijf lange meden omspant 23 jaar werk en bevat eerlijke beelden van een familie- en boerenleven. De cyclus van de seizoenen, de veranderende verhouding van familieleden ten opzichte van het land, het eindeloze komen en gaan van generaties: met zijn foto’s, aangevuld met materiaal uit het familiearchief, maakt Kome de tijd voelbaar in al zijn lagen.

Een langlopend project

‘Je moet fotograferen waar je van houdt,’ was het advies van Koos Breukel toen Dirk Kome (Rockanje, 1976) op de Rietveldacademie zijn draai als kunstenaar probeerde te vinden. Dat deed hij. Met zijn afstudeerfoto’s van zijn ouders en broer op hun boerenbedrijf in het Zuid-Hollandse dorp Rockanje oogstte hij veel lof. In de 23 jaar die volgden bleef Kome naar zijn geboorteplaats teruggaan om er wekenlang te werken, als knecht én als fotograaf. In woorden blijft deze tijdspanne een lineaire abstractie, maar zoals Kome zegt: ‘Niets loopt synchroon, niets wacht tot iets begint en niets gaat stilstaan als er iets stopt.’ In zijn foto’s wordt het verstrijken van de tijd zichtbaar in de brozer wordende lichamen van zijn ouders en in het feit dat zijn broer de leiding over de boerderij geleidelijk overneemt.

Eindige oneindigheid

Boeren leven in het ritme van de seizoenen. Binnen deze directe beleving van tijd brengt Kome nieuwe lijnen aan door voor het eerst zijn familiearchief in het verhaal te betrekken. We zien de familiebijbel die van ouder op kind werd doorgegeven, met voorin de namen van alle voorouders, we zien een gastenboek uit het interbellum, toen het erf kortstondig als campingboerderij fungeerde, en ook de kalverschets van melkkoe Lijn uit 1957. Al sinds 1765 wordt op de kavel van ‘vijf lange meden’ groot door Komes voorouders geboerd. ‘De boerderij en de grond heb je niet in bezit, maar in bruikleen van je kindskinderen,’ zegt Komes vader. In de verstilling van het boerenland kan een gevoel van eeuwigheid worden ervaren. Toch lijkt het einde van het familiebedrijf in zicht. ‘Mijn broer heeft geen kinderen. Mijn zus en ik zijn vertrokken. Onze kinderen staan zo ver van het boerenleven af dat overnemen geen optie is,’ schrijft Kome. ‘Na 259 jaar zijn we aanbeland bij de laatste generatie.’

Tijdens de gehele serie is Dirk Kome analoog blijven werken. De ouderwetse ambachtelijkheid hiervan reflecteert het karakter van het boerenwerk en perkt de fotograaf naar eigen zeggen op een prettige manier in. Op zijn 120-spoel fotorolletjes is slechts ruimte voor tien foto’s. Het niet terug kunnen kijken van de foto’s verhindert dat de concentratie wordt verbroken. Van uitgebreide fotobewerking moet de fotograaf niet veel hebben: ‘De werkelijkheid is al mooi genoeg.’

Vijf lange meden

Vijf lange meden toont voor het eerst een ruime selectie van oud én nieuw werk uit Dirk Komes serie over Rockanje in Huis Marseille. Speciaal voor de tentoonstelling maakte filmmaker Jeanne van der Horst een film van 15 minuten die de voorwerpen uit Komes omvangrijke archief belicht tegen de achtergrond van de familieverhalen. Daarnaast wordt een aantal fysieke archiefstukken tentoongesteld.

Verspreid over twee zalen en het tuinhuis worden de foto’s niet-chronologisch opgehangen, waardoor verbanden kunnen worden gelegd die de jaren doorkruisen. De sensibiliteit voor tijdlagen die spreekt uit Komes werk keert zo terug in de presentatievorm. Samen getuigen de werken van de niet-geromantiseerde schoonheid van het plattelandsleven. Aan de zomerprogrammering The beauty of the world so heavy draagt fotograaf Dirk Kome een treffend, gelaagd en uitgesproken Hollands perspectief op generaties boerenleven bij.

Dirk Kome (Rockanje, 1976) studeerde fotografie aan de Gerrit Rietveld Academie en de Rijksakademie in Amsterdam. Hij omschrijft zichzelf ook wel als ‘een verzamelaar van dingen die samenkomen’. In zijn werk legt hij verbanden tussen wat is en wat is geweest, waardoor op subtiele wijze geschiedenissen en genealogieën in zijn landschappen en portretten doorschemeren. In een eerdere serie fotografeerde hij bijvoorbeeld de nazaten van door fotograaf Tonnis Post (1877-1930) geportretteerden. Deze fotograaf bracht welvaart en armoede in het Groningen van het eind van de negentiende eeuw in beeld. Nu werkt Kome aan het project The Leftovers of New Netherland, waarin hij onderzoekt wat de Nederlandse kolonisatie van de Amerikaanse oostkust (1609-1664) voor het landschap en voor de nazaten van de oorspronkelijke bewoners en kolonisten heeft betekend. Vaak legt Komes werk de subtiliteiten van het doorgeefproces van generatie op generatie bloot, waarbij elke persoon een schakel in de familieketting is.

Werk van Dirk Kome werd onder andere getoond in het Fotomuseum Den Haag, het Stedelijk Museum Breda, het Scheepvaartmuseum Amsterdam, de Vishal (Haarlem), Museum Hilversum, het National Media Museum (Bradford, VK), het Fotofestival Naarden en het Nederlands Fotomuseum (Rotterdam)